Co to jest smog i skąd się bierze?
Co to jest smog i skąd się bierze?
Smog (połączenie angielskich słów smoke i fog oznaczających dym i mgłę) jest zjawiskiem atmosferycznym, powstającym przy jednoczesnym pojawieniu się 3 czynników:
zanieczyszczenia powietrza, braku wiatru oraz dużej wilgotności.
Składa się z pyłów zawieszonych (różnych zanieczyszczeń) o średnicy 10 mikrometrów i mniejszych oraz benzopirenu czyli substancji rakotwórczej.
Występowanie
Pojawia się okresowo, a przede wszystkim w sezonie grzewczym, kiedy to nasze domostwa, potrzebują ciepła, pochodzącego z pieców opalanych najczęściej kiepskiej jakości paliwami, które destrukcyjnie wpływają na powietrze wokół nas, czyli tak zwanej niskiej emisji, której udział w powstawaniu smogu szacuje się na ok 52%.
Kolejnymi źródłami smogu jest przemysł (17%), transport drogowy (10%), energetyka (9%), inne źródła (8%) oraz rolnictwo (4%).
Historia smogu
Smog istnieje od bardzo dawna, bowiem już w 1272 roku angielski król Edward I zabronił palenia w piecach i kominkach tzw. węglem morskim. Węgiel morski był węglem wyrzucony przez morze i zbieranym przez biednych mieszkańców miast. Był on nasycony wilgocią, zawierał dużo siarki i dawał wyjątkowo nieprzyjemny, czarny dym.
Zakazy jednak nic nie dały, a tani i dostępny węgiel morski cały czas królował w piecach ludzi.
W XVII wieku uważano to za problem na tyle poważny, że zaczęto zastanawiać się nad lepszym rozwiązaniem. Doradca króla Karola II w 1661 roku napisał raport, o bardzo złym stanie powietrza w Londynie, zatytułowaną Fumifugium. Nakłaniał w niej przeniesienie warsztatów przemysłowych i browarów poza Londyn i nakazanie ludziom palenia, bardziej ekologicznym (ewdług autora) drewnem i węglem drzewnym.
Skutki zdrowotne
Kobiety w ciąży rodzą dzieci z mniejszą urodzeniową masą ciała. Badania wykazały, że dzieci narażone jeszcze w łonie matki na smog mają mniejszą urodzeniową masę ciała, częściej też rodzą się przedwcześnie, a w późniejszym życiu gorzej radzą sobie z infekcjami, częściej mają słabo rozwinięte płuca, chorują na astmę
Osoby z problemami kardiologicznymi są bardziej narażone na ryzyko zawału serca - jeśli stężenie tlenków azotu jest większe, w szpitalach pojawia się około 12% więcej pacjentów z zawałem; zaostrza się niewydolność serca, pojawiają się zaburzenia rytmu serca i bóle wieńcowe.
Osoby zdrowe muszą liczyć się z zapaleniem spojówek, podrażnieniem gardła, tchawicy i krtani. Zwiększa się także ryzyko zachorowania na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc.
Częściej występują napady silnej duszności, które wymagają hospitalizacji. Nierzadko kończą się one zgonem pacjenta.
W czasie alarmu smogowego rośnie liczba pacjentów z udarem mózgu - o 16%, z zatorowością płucną - o 18%, a śmiertelność wzrasta aż o ok. 6%.
Osoby narażone na smog borykają się z bezsennością, rozdrażnieniem i pamięcią. Mają zaburzenia koncentracji, spada ich wydolność fizyczna.
Smog w kotlinie żywieckiej
W kotlinie Żywieckiej smog obecny jest od bardzo dawna. Jego obecność wynika częściowo ze specyficznego ukształtowania terenu Żywiecczyzny, które bardzo często uniemożliwia swobodny przepływ prądów wiatrowych, dzięki którym następuje wymiana powietrza w regionie, dodatkowo miasto Żywiec, czyli stolica całego regionu, położone jest bardzo nisko, względem otaczających je miejscowości, co sprawia, że wszelkie zanieczyszczenia spływają z okolicznych wsi prosto do miasta.
Oczywiście głównym źródłem smogu, tak samo jak w innych regionach, na Żywiecczyźnie są piece opalane kiepskim surowcem energetycznym, takim jak muł, flot, czy kiepskiej jakości węgiel sprowadzany z zagranicy, które każdego dnia emitują do atmosfery ogromne ilości zanieczyszczeń.